OĞUZ ATAY’IN “DEMİRYOLU HİKÂYECİLERİ-BİR RÜYA” ÖYKÜSÜNÜ METİNDİLBİLİMSEL BAĞDAŞIKLIK VE TUTARLILIK GÖRÜNÜMLERİNDEN HAREKETLE İNCELEME

Author:

Year-Number: 2015-Volume 3 Issue 3
Yayımlanma Tarihi: null
Language : Turkish
Konu : null
Number of pages: 144-171
Mendeley EndNote Alıntı Yap

Abstract

Metindilbilim, dilbilimin önemli kollarından biridir. Metindilbilimde, cümlelerarası ilişkiler esas alınarak, edebî metnin dilbilgisel ve anlamsal olarak betimlenip, çözümlenmesi ve yorumlanması gerçekleştirilmektedir. Yani metin; küçük, büyük ve üst yapısından hareketle incelemeye tabi tutulur. Bu çalışmada, Oğuz Atay’ın, bir dağ başı kasabasında, demiryolu istasyonunda çalışan üç hikâyecinin istasyon, istasyon çevresi ve vagonlarda geçen hayat öykülerini konu edinen Demiryolu Hikâyecileri-Bir Rüya öyküsü ele alınmıştır. Bu öykü, yazarın tüm öykülerinin bir araya toplandığı “Korkuyu Beklerken” adlı eserinde yer alan sekizinci ve son öyküdür. Amaç, metni oluşturan cümleler arasındaki bağları değerlendirmektir. Atay, Türk edebiyatında özgün bir üsluba sahip, bir aydın olarak, rahatsızlık duyduğu konuları, okuyucuya iletmek istediği mesajları olan bir isimdir. Onun eserlerinde iletmek istediği mesajlar, yüzey yapının altındaki anlam katmanlarında saklıdır. Çalışmada, öykünün bu özellikleri metindilbilimsel çözümleme yoluyla aktarılmaya çalışılmıştır. Edebî metinler özellikle de kısa öyküler ve çalışmada ele alınan metinde olduğu gibi içerisinde ironik anlam taşıyan öyküler, “kendilerine özgü dilsel yapılar ve biçemsel özellikler barındırmaları” nedeniyle dil ve edebiyat öğretiminde önemlidir. Oğuz Atay, Türk Edebiyatı için önemli bir isim olmakla birlikte, hikâye örnekleri Türk Edebiyatı ile Dil ve Anlatım ders kitaplarında yer alan bir isimdir. Dolayısıyla lise seviyesinde dil ve edebiyat öğretimi bağlamında, Atay’ın kısa öyküsü, hem dilsel hem de biçimsel yapısı kendine özgü özellikleri barındırması sebebiyle metindilbilimsel incelemeye tabi tutulmuştur. Çalışmada, öncelikle bağdaşıklık üzerinde durarak metnin küçük yapısı yani, cümleler arasındaki “gönderimsel ilişkiler”, “bağıntı ögeleri”, “yinelenen kelimeler” ele alınmıştır. Öykünün tutarlılık bağlamında değerlendirilen bölümünde ise, anlam derinliği ve katmanları bize tutarlılık ögelerinden hareketle sunulmuştur. Tüm bu bulgulardan hareketle öykünün, yüzey ve derin yapı unsurları ele alınarak yorumlanmıştır.

Keywords

Abstract

Textlinguistics is one of the important branches of linguistics. In textlinguistics the relations between sentences are taken as basis in order to describe the literate text linguistically and semantically, to resolve and interpret it. Namely the text is examined based on its small, large and super structure. In this study the “Railway Story Tellers A Dream” story of Oguz Atay which entreats life stories of three story tellers in the station, station surrounding and wagons, working in railway station in a mountain top town were handled. This story is the eight and last story in his piece of art named “Waiting for Fear” where all stories of the author were compiled. Aim is to evaluate the connections between sentences forming the text. Atay, as being an intellectual with a unique style in Turkish literature is a person who is unsatisfied with some issues and who has messages to convey to readers. The messages he wanted to convey in his messages are hidden in meaning layers under the surface structure. In the study these properties of the story was conveyed by textlinguistic resolution method. Literate texts, especially short stories and stories including ironic meaning like the text handled in the study are very important in language and literature education as they include unique linguistic structures and stylistic properties. Oğuz Atay is not only an important name for Turkish Literature but also a famous name taking place in Turkish Literature and Language Narration text books. Therefore the short story of Atay was subject to textlinguistic examination as its linguistic and configurative structure includes unique properties in the context of language and literature education at high school level. In the study initially correlation was emphasized and the small structure of the text namely referential relations, relation elements, repeated words, reason-result relations were handled. In the section of story which was evaluated in the context of consistency, the meaning depth and levels were submitted to us based on the consistency elements.

Keywords