Author:
Abstract
Osmanlı şiiri 17. asırdan itibaren şekil ve muhteva açısından değişiklikler göstermeye başlamış ve bu değişikliler 18. asırda en üst seviyeye ulaşmıştır. Gelenekçi Osmanlı şiirinin belirlenmiş kuralları ve gelenekleri vardır. Bu kurallar ve gelenekler şiirin muhtevasında etkili olduğu gibi şekli yapısında da etkili olmuştur. Klasik üslubun etkin olduğu dönemlerde gelenekçi Osmanlı şairleri Farsça şiirin etkisi altındadır. Farsça şiirin etkisinden kurtulmanın ilk işareti 17. asırda Nef’î ile kendini göstermiştir. Nef’î, önceden belirlenmiş olan geleneksel şiirin kalıplarını da değiştirmiştir. Özellikle kaside nazım şeklinin bölümlerinde yapmış olduğu değişiklikler kendisinden sonra gelen şairler tarafından da benimsenmiştir. Nef’î’den sonra gelen 17. asrın ünlü şairi Nâbî de farklı bir üslup ve muhteva ile geleneksel şiirin değişmesi konusunda önemli adımlar atmıştır. Fakat, gelenekçi şiire gerçek anlamda karşı çıkan 18. asırda Nedîm olmuştur. Nedîm’in karşı çıkışı gelenekçi şiirin hayalî dünyasınadır. Gelenekçi şiirin hayalî senaryolar üzerine kurulu dünyasının değişmesi ve reelleşmesi gerektiğini her fırsatta dile getirmiştir. Gerçek hayattan aldığı sahneleri halkın dilini edebî çizgisinden uzaklaştırmadan kullanarak şiirlerinde çok canlı bir şekilde yansıtmıştır. Osmanlı şiirinin gelenekçi yapısında yenilik yapabilmek için de mahallî/folklorik adıyla anılan ve etkisini daha çok 18. asırda gösteren bir üslup kullanmıştır. Bu makalede Nedîm’in gelenekçi Osmanlı şiirine karşı takındığı tavrı gösteren -muş sana redifli gazeli tahlil edilmektedir. Gelenekçi şiire karşı takındığı tavır da alaycı bir tavırdır. Bu alaycı tavrı, gelenekçi şiirin hayalî dünyasına karşıdır.
Keywords
Abstract
Ottoman poetry began to show changes in form and content from the 17th century onwards, and these changes reached the highest level in the 18th century. There are defined rules and traditions of the traditionalist Ottoman poetry. These rules and traditions have been effective in the structure and shape of the poem's content. Traditionalist Ottoman poet remained under the influence of Iranian poetry in the period when effective in the classic style. The first sign of recovery from this effect has shown itself with Nef'i. Nef'i changed the patterns of traditional poetry. Particularly, the changes he made in the form of the ode have been adopted by poets who came after him. Then Nabi with a different style and content has made great strides in changing the traditionalist poetry. But, in the real sense in the 18th century Nedim opposed to the traditionalist Ottoman poetry. The opposition's Nedim is for the imaginary world of traditionalist poetry. Nedim has expressed at every opportunity that the imaginary world of traditionalist poetry needs to change. Nedim has reflected the real-life scenes so vividly with colloquial language in his poetry. Nedim has used a style known as the native/folkloric style to make innovations in the Ottoman poetry. Nedim’s -muş sana rhymed ghazal that showing his attitude of the against to the traditionalist Ottoman poetry is analyzed in this article. Nedim’s attitude towards the traditionalist poetry is a cynical attitude. His cynical attitude is opposed to the imaginary world of the traditionalist poetry.