Author:
Abstract
Bu çalışmada, Türkiye Türkçesinde Türkçe sözcüklerde uzun ünlü bulunup bulunmadığı sorunsalına odaklanılmış ve Türkiye Türkçesinde birincil (aslî) ve ikincil (talî) ünlü uzunlukları dışında ve bunlardan farklı sesbilimsel görünümde, 3. tip bir ünlü uzunluğu bulunduğu tespit edilmiştir. Çalışmada bugün artık Türkiye Türkçesi sözvarlığının bir parçası olmuş ve uzun ünlü barındırdığı kuşku götürmeyen yabancı dillerden kopyalamalar (İngilizce on-line / Türkiye Türkçesi ~ on la:yn, Arapça ???? / Türkiye Türkçesi ~ a:lem, Farsça ??? / Türkiye Türkçesi ~ ya:r vb.) inceleme dışında tutulmuştur. Çalışmada Yazım Kılavuzu’ndan (2012) elde edilen veri, betimlemeli bir yöntemle değerlendirilmiştir. Ünsüzler ve kısa ünlüler için herhangi bir özel çeviriyazı işareti kullanılmamış ve Türkiye Türkçesinde kullanılan Latin esaslı alfabedeki gösterimlerle yetinilmiş, uzun ünlüler ise International Phonetic Alphabet’e (IPA) uygun olarak ünlülerin sağına “:” işareti konulmak suretiyle gösterilmiştir. Çalışmanın sonunda, Türkçeyle ilgili dilbilgisel ve dilbilimsel çalışmalarda genel olarak tekrarlanan “Türkiye Türkçesi ölçünlü dilinde uzun ünlü yoktur.” önermesinin tam olarak gerçeği yansıtmadığı, sesbilimsel bazı nedenlerle ünlülerin, belirli kullanım düzlemlerinde (harf kodlamalarında, sesbirimlerin adlandırılmasında, harf esaslı bazı kısaltmalarda ve sözcüklerin hecelerine ayrılması sırasında) uzun olarak sesletildiği sonucuna varılmıştır. Ayrıca sözü edilen türdeki ünlü uzunluklarına “3. tip ünlü uzunluğu”, bu türden uzun ünlülere de “3. tip uzun ünlü” adı verilmiştir.
Keywords
Abstract
This study has been focused on the problem of whether there is or not long vowel in Turkish. It has been determined that there is a 3rd type vowel length in Turkish, other than primary and secondary vowel lengths and different from their phonological appearance. The foreign language encodings that are now part of the vocabulary of Turkish and certainly has long vowel ??(English on-line / Turkish ~ onla:yn, Arabic ???? / Turkish ~ a:lem, Persian ??? / Turkish ~ ya:r etc.) are excluded from the study. The data obtained from the Yazım Kılavuzu (2012) have been evaluated with a descriptive method. No special transcripts have been used for consonants and short vowels and the representations in Latin alphabet used in Turkish have been considered sufficient; for long vowels, in line with the International Phonetic Alphabet (IPA), the right side of the vowels has beenmarked with “:”At the end of the study, it has been concluded that the statement of “There isn’t any long vowel in standard Turkish”, which is generally repeated in grammatical and linguistic studies related to Turkish, does not reflect the truth completely and for some phonological reasons, vowels are pronounced in certain usage planes (in letter coding, naming of phonemes, some abbreviations based on letters and spelling of words). In addition, the length of the vowel discussed in the study is called the "3rd type vowel length" and the long vowels in this feature also called the “3rd type long vowel”.