Author:
Abstract
Türkçenin sözdiziminde önemli bir yer tutan fiilimsiler, Almancadaki yan cümlelerinin büyük bir bölümünün eşdeğerliliği olan yapılardır. Fiilimsiler; isim-fiil, sıfat-fiil ve zarf-fiillerden oluşur. Bu üç gruptan özellikle zarf-fiiller geniş bir alan işgal eder ve bunların Almancadaki eşdeğerlilikleri (Äquivalenten), başta zaman bağıntılı yan cümleler (temporale Nebensätze) olmak üzere birçok yan cümle çeşididir. Birleşik zarf-filler, asli şekli zarf-fiil olmayan ancak aldığı birtakım ekler ve bunlara edatların da ilave edilmesiyle oluşturulan yapılardır. Birleşik zarf-fiil yapıları konusunda oldukça kapsamlı bir çalışma yapan Gülsevin (2001: 126-143), bunları yüze yakın başlık altında formüle ederek vermiştir. Bunlardan biri de dIktAn sonra birleşik zarf-fiilidir. Bu birleşik zarf-fiil, Almancada zaman bağıntılı yan cümleler (temporale Nebensätze) içerisinde önemli bir yer tutan “nachdem” bağlacı ile kurulu yan cümle yapısının eşdeğerliliğidir. Bu çalışmada, bir taraftan Türkçedeki bu birleşik zarf-fiil yapısının ekleri ve zaman bağıntısı üzerinde tespitler yapılırken, diğer taraftan da bu yapının Almancadaki eşdeğerliliği olan yan cümle ve bu yan cümlenin bağlandığı temel cümlenin zaman bağıntısı üzerinde durulacaktır. Ayrıca “nachdem” bağlacı ile kurulan yan cümle, derin yapı yüzey yapı bağlamında isimleştirme (Nominalisierung) yoluyla alternatif bir şekil olarak ortaya konacaktır.
Keywords
Abstract
Gerunds, which have an important place in the syntax of Turkish, are structures that are the equivalences of most of the German subordinate clauses. Gerunds consist of noun-verb, adjective-verb and adverbial-verbs. Within these three groups, especially adverbial verbs hold an important place, and their equivalence in German (Äquivalenten) is a variety of subordinate clauses, especially subordinate clauses with a tense relation (temporale Nebensätze). Combined adverbial verbs are structures produced by adding a number of suffixes and prepositions and whose main form is not an adverbial verb. Gülsevin (2001: 126-143), who carried out a very comprehensive study on compound adverbial-verb structures, formulated them under nearly hundred titles. One of them is the compound adverbial verb “-dIktAn sonara.” It is the equivalence of the subordinate clause structure established with the conjunction "nachdem" which has a significant place within the tense-related subordinate clauses (temporale Nebensätze) in German. In this study, on the one hand, the suffixes and the tense relation of this combined adverbial verb structure in Turkish will be determined, and on the other hand, the subordinate clause, which is the equivalence of this structure in German, and the tense relation of the main clause, to which this subordinate clause is connected, will be emphasized. In addition, the subordinate clause established by the conjunction “nachdem" will be put forward as an alternative form through nominalization (Nominalisierung) in the context of deep structure surface structure.