TÜRKÇE EĞİTİMİNDE DİL VE KÜLTÜREL DEĞERLERİN KAZANILMASINDA KARAGÖZ / GÖLGE OYUNUNUN İŞLEVSEL KULLANIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME
Author:
Abstract
Türk milletinin keskin zekâsının ürünü olan ve Geleneksel Türk Tiyatrosu’nda çok önemli bir yere sahip olan Karagöz/gölge oyunu, geçmişten günümüze bünyesinde barındığı değerler sistematiği açısından eğitim boyutu itibarıyla Türkçe eğitiminde önemli işlevleri yerine getirmektedir. Dil ve kültür aktarımı noktasında, özellikle millî kültür, millî şuur, millî birlik ve beraberliğin sağlanması, bireylerin psikolojik, sosyal ve kültürel yönden geliştirilmesi başta olmak üzere, özellikle eğitsel yönleriyle hem çocuk eğitiminde hem de yetişkin eğitiminde önemli işlevlere sahiptir. Dil ve kültür aktarımında başta olmak üzere birçok boyutuyla eğitimde önemli bir yere sahip olan Karagöz oyunu, geleneksel Türk temaşa sanatını en özgün şekliyle yansıtması hasebiyle genç-yaşlı herkes tarafından önemini korumaya devam etmektedir; fakat, hak ettiği şekilde işlevsel olarak eğitimde değerlendirilmediği de yadsınamaz bir gerçektir. Toplumun tüm katmanları tarafından bu denli kabul görmüş olan bu gölge oyununun Türkçe eğitiminde kullanılması ile birlikte dil ve kültür aktarımında kolaylık sağladığı da bilimsel çalışmalarla ortaya konmuştur. Bu çalışmada, Karagöz’ün geçmişten günümüze toplumdaki varlığı ve işlevleri ele alınarak, eğitim boyutu itibarıyla hangi tür değerleri ihtiva ettiği ve bu bağlamda Türkçe eğitiminde Karagöz/gölge oyununun işlevsel kullanımının ve rollerinin ortaya koyulması amacıyla nitel araştırmanın literatür taraması yöntemiyle hazırladığımız bu çalışmanın Karagöz/gölge oyununun önemi konusunda değerlendirmelerde bulunulmuş, bu oyunun işlevsel kullanımına yönelik olarak bireysel ve toplumsal anlamda farkındalık düzeyine katkı sağlanması hedeflenmektedir.
Keywords
Abstract
The shadow play of Karagoz which is a product of Turkish nation’s acute mind and which has an important place in traditional Turkish Theatre fulfils important functions in Turkish education by its educational aspect with regard to values systematic from past to present. In connection with language and cultural transfer, it has very important functions with regard to ensuring national culture, national conscience, national solidarity and unity, developing individuals psychologically, socially, and culturally, and specifically in terms of its educational aspects both in child education and adults’ education. The shadow play of Karagoz has a very important place primarily in language and cultural transfer as well as in education with its many aspects. As a consequence of representing traditional Turkish performing arts in its most original way, although everybody, either young or old, still continues to protect its importance, it is an undeniable fact that it is not appreciated functionally as it deserves. It is an indisputable fact that the shadow play of Karagoz provided convenience for language and cultural transfer with its use in Turkish education. The aim of this study is to explore the existence and functions of the shadow play of Karagoz in the society from past to present and what kind of values it includes and to exhibit the functional use and roles of the shadow play of Karagoz. The study is a qualitative study and it is carried out via literature review method. The study makes evaluations about the importance of the shadow play of Karagoz and aims at making contributions to the individual and social level of awareness in terms of its functional use.