Author:
Abstract
Teknolojinin gelişmesi ve insan gücüyle yapılan işlerin gelişmiş yazılımlar içeren makinelerce yapılmasıyla, hayatımız çoğu alanda kolaylaşmış, yeni iş alanları ortaya çıkmıştır. Çeviri de bu yeniliklerden etkilenmiştir. Skopos Kuramını geliştirirken Reiss ve Vermeer (1984) çevirmeni diller ve kültürler arası iletişimi sağlayan iki kültürlü ve iki dilli uzman olarak değerlendirmiştir. Çevirmenin uzman kimliğinin tanımlandığı bu yıllarda bilgisayar kullanımı yaygın değildi ve çevirmenler kapılı kapılar ardında çalışan kişilerdi. 21. yüzyıla gelindiğinde çeviri ihtiyacı artmış, çeviride yeni uzmanlık alanları belirmiştir. Görsel işitsel çeviri, oyun çevirisi, yerelleştirme, post-editing bunlardan birkaçıdır. Bu çalışmada çevirmenin bir çeviri projesinde üstlenebileceği yeni bir iş alanı olan post-editing incelenmiş, örnekler üzerinden öneriler sunulmuştur. Bu öneriler çeviri metnin erek kitle tarafından gerektiği gibi alımlanabilmesi için faydalı olabilir. Önerilerin çeviride üretkenlik kadar kaliteyi artırabileceği umulmaktadır. Ayrcıca incelemede post-editing’in literatürdeki tanımı netken, Türkçeye veya Türkçe'den yabancı dillere yapılan çeviriler değerlendildiğinde post-editing sürecinde çeviriden çeviriye değişkenlik olduğu, ham çıktının insan çevirmen tarafından son düzenlemesi yapılırken uygulanan yaklaşımların kişiden kişiye değişebildiği görülmüştür. Bu da uygulamada sorunlara yol açabilmektedir. Söz gelimi makine çevirisine çok alışan çevirmenler yeterince post-editing işlemine başvurmayarak ve kavramı özümsemeyerek istemsizce çeviride intihale davetiye çıkarabilmekte, bu nedenle çeviri metinde uzman kimliklerini yansıtamamaktadır. Bu durum zamanla hazırcılığa dönebilmekte, etik bir sorun teşkil edebilmektedir. Ancak post-editing sürecinde çevirmen çeviri yapmanın dışında ham çıktılara son halini verse de, çevirmen kimliği ön planda olmalıdır. Zira çevirmenin geçmiş dönemlere kıyasla çeviri yaparak geçirdiği zaman azalsa ya da en azından çeviride kaybettiği süre yeni teknolojilerle giderilmiş olsa da, çevirmen kimliği sayesinde ne zaman/hangi koşullarda çeviriye müdahale edileceği bilinebilir. Böylelikle çevirmen çeviri sürecinde kendini konumlandırarak ve metin türü/geleneklerini göz önünde bulundurarak hafif mi tam mı post editing gerekip gerekmediğini tespit edebilir. Bu açıdan çevirmenin elindeki çeviri, doğru post-editing kararları ardından çevrilmişçesine izlenim oluşturabilir. Bu, ham çıktıyı insansı kılmada gereklidir.
Anahtar Sözcükler: Post-editing, son düzenleme, ham çıktı, makine çevirisi çıktısı.
Keywords
Abstract
With the development of technology, jobs once performed by a human have now been undertaken by machines with advanced software. As a result everyday life becomes easier in most areas, and new working areas appear. The translation has also been affected by these innovations. When developing the Skopos Theory, Reiss and Vermeer (1984) defined translator as a cultural/bilingual expert responsible for interlingual and intercultural communication. In the years, when the expert identity of the translator was clarified, computers were not common, and translators generally worked isolated behind closed doors. Nonetheless, in the twenty-first century, the need for translation increased, and new areas of expertise in translation have become widespread. Audiovisual translation, game translation, localization, and post-editing are, for example, a few of them. In this study, the concept and principles of post-editing, a new activity a translator can undertake in a translation project, were scrutinized offering some suggestions through samples. These suggestions may be useful for the translation of the text to be properly received by the target audience. It is hoped that these suggestions will be useful in increasing the quality of translation as well as productivity. While the definition of post-editing is explained in detail, it is observed that the post editing process within the translation projects might vary from translations to translations and individual translators might obey different approaches during the post-editing of raw translations. This can cause problems during the translation process. For example, translators blindly sticking to machine translation may plagiarise unconsciously in translation instead of applying to post-editing and understanding the concept as it should be. Therefore the translator may not reflect their expertise in translation. This situation may return to making less effort in translation over time and pose an ethical problem. However, through the post-editing, the translator gives the final version to the raw output. The translator's identity should always be at the forefront though. Because even though the translators spend less time during the translation compared to previous periods, or at least the time wasted in translation has been compensated by new technologies, the translator is an expert knowing when and under what conditions he/she will interfere with the translation thanks to his/her professional identity. In this way, the translator can determine whether light or full post editing is required by positioning himself/herself at the translation process and considering the text type/traditions. Then the translated text can give an impression as if it were translated following the correct post-editorial decisions. This is necessary for making the mechanical structure of the text produced by the machine humanize.