Author :
Abstract
Bu makalede, atasözü ve deyim çevirilerinde kullanılan stratejiler Mona Baker’in çeviri stratejilerine dayanılarak incelenmiştir. Bu stratejilerden bir kısmı, benzer anlam benzer biçimle çeviri (tam eşdeğerlik), benzer anlam farklı biçimle çeviri (kısmî eşdeğerlik), açımlama ve çıkarma yöntemiyle çeviridir. Çalışmanın amacı, deyim ve atasözleri çevirilerinde kullanılan çeviri stratejilerini belirlemek, sözü geçen çevirilerdeki eşdeğerlik ve farklılıkları göstermektir. Araştırma, yapılan çeviri incelemeleri sonucunda kültür faktörünün çevirideki yeri ve kaynak ve hedef dil arasındaki farklılıklara dikkat çekmek açısından önemlidir. Çalışmada, yazarlar tarafından seçilen atasözleri ve deyim çevirileri, benzer anlam benzer biçimle çeviri (tam eşdeğerlik), benzer anlam farklı biçimle çeviri (kısmî eşdeğerlik) , açımlama ve çıkarma yöntemiyle çeviri olmak üzere dört yöntemden yola çıkılarak değerlendirilecektir. Yapılan bulgular neticesinde, atasözleri ve deyim çevirilerinde biçimsel ve anlamsal eşdeğerliğin sağlandığı durumlar olduğu gibi biçimsel ve anlamsal farklılıklar da dikkat çekmektedir. Bu farklılıklar farklı iki dilin sahip olduğu kültür çeşitliliğinden gelmektedir. Atasözü ve deyim çevirileri zor bir iştir. Bir dilden başka bir dile, o dile ait bir kültürü, öğüdü, dersi aynı ifadeleri kullanarak aynı sözdizimiyle aktarmak çok nadir bir durumdur. Bu sebeple, incelenen atasözü ve deyimlerde daha çok farklı ifadelere ve açıklamalara yer verilerek çeviriler yapılmıştır. Çevirilerde çoğunlukla ekleme ve çıkarma yöntemine başvurulmuş erek dilde en iyi anlam yakalanmaya çalışılmıştır. Kelime ya da cümlelerde yapılan çıkarmalar, eklemeler ya da süslemeler çevirmenin o dili nasıl kullanabildiğini ve o dilin zenginliğini göstermektedir; fakat zaman zaman kaynak dildeki ifadelere erek dilde hiç yer verilmemesi dilin zenginliklerinden yeterince faydalanılmadığına işaret etmektedir.
Keywords
Abstract
This study is an examination of the French-Turkish proverbs and what strategies are used in the translation of idioms, is an examination of the French-Turkish proverbs and idiom translations and what strategies are used in their translation. The translation study will be conducted based on Mona Baker's proverbs and the strategies in the translation of the idiom in the context of cultural items. These strategies are; Similar meaning translates in a similar way (full equivalence), similar meaning in different forms (partial equivalence), expression and subtraction. The aim of the study is to determine the translation strategies used in translating the idioms and proverbs, and to indicate the equivalence and differences in the said translation. The research is important to draw attention to the place and the cultural factor being translated , and also the differences between the source and target language as a result of the translation studies. In the study, translation will be evaluated in four different ways by choosing proverbs and idioms in the framework of different translation strategies by the authors and by translating the similar meaning in a similar way (full equivalence), as well as translating with similar meaning differently (partial equivalence). As a result of the findings, formal and semantic differences and equivalences in proverbs and idiom translation are noted. These differences come from the cultural diversity of two different languages. Proverbs and idioms are a difficult task to translate. It is very rare to transfer a text from one language to another with the culture of that language, using the same expressions. For this reason, the proverbs and idioms examined were translated into different expressions and explanations. Most of the time, the addition and subtraction method was used to get the best meaning on the target side. Extractions made in words or phrases, how to translate joints or ornaments, show how the language can be used and the richness of that language; But from time to time, the fact that the original source does not have any place on the ground in the translated language, looking for expressions points out that the language has not benefited from its richness.
Keywords
- Ağıldere, T. S. (2011). Fransızca-Türkçe Deyimler Sözlüğü. Ankara: Pegem Akademi.
- Ağıldere, T. S. (2011). Fransızca-Türkçe Deyimler Sözlüğü. Ankara: Pegem Akademi.
- Akerson, E. F. (1991). Anlam-Çeviri-Karşılaştırma-Bizim dilimizden öteki dile-Öteki dilden bizim dilimize. İstanbul: Abc Kitabevi.
- Aksan, D. (2000) . Türkçenin Sözvarlığı. Ankara: Engin Yayıncılık.
- Aksoy, Ö. A. (1988). Atasözleri, Deyimler. Türk Dil Araştırmaları Yıllığı. Belleten-1962, TDK Yay: 217, Ss. 131-166. Ankara.
- Ayvaz, G. (2013-II). Sözcükler, Söz Öbekleri, Deyimler ve Atasözleri’nin Çevirisi ve Çeviri Eylemine Etkisi. SAÜ Fen Edebiyat Dergisi. Sakarya Üniversitesi. Ss. 211-221.
- Baker, M. (1992). In Other Words: A Coursebook On Ttranslation. Usa and Canada: Routledge.
- Beyzadeoğlu, S. (2005). Durub-ı Emsal-i Osmaniyve'de Türkçe ile Birlikte Arapça, Farsça ve Fransızca'da Ortak Kullanılan Atasözleri ve Deyimleri. Çanakkale. 169-177.
- Delisle, J. ve Woodsworth, J. (1995). Translators Through History. John Benjamins. Amsterdam: Philadelphia.
- Devellioğlu, F. (1973). Dictionnaire des Expressions Courantes Français-Turc. Ankara: Bakan Cilt ve Basımevi.
- Durukan, E. (2013). Çeviri Kuramları Giriş. İstanbul: Değişim Yayınları.
- Gökbulut, S. (2012). Sûfîlerin Gözünde Hz. Süleyman. Deüifd, xxxv/2012, ss. 105-130. Göktürk, A. (2016). Çeviri: Dillerin Dili. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Kartal, E. (2002). Traduction Des Expressions et Des Proverbes Turcs en Français Dans Le RomanMüfettişler Müfettişi ( L’inspecteur des Inspecteurs ) d'Orhan Kemal. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt: XV, Sayı:1, Ss: 267_274.
- Kocabay, Y. (2008). Grand Dictionnaire Turc-Français. Ankara: Okutman Yayıncılık.
- Özcan, M. (2013). Kur‘an-ı Kerîm’deki Bazı Deyimlerin Çeviri Stratejileri Açısından Değerlendirilmesi. (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Gazi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Özkan, B. ve Gündoğdu, A. E. (2011). Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Türkçede Atasözleri veDeyimler. Turkish Studies. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 6/3. Turkey p. 1133-1147.
- Öztaş, K. (1967). Türkçe-Fransızca/Fransızca-Türkçe Atasözleri. Ankara: Dil Yayınları.Öztaş, K. (1973). Dictionnaire des Locutions Courantes de la Langue Française. Ankara: Dil Yayınları.
- Sağlam, Y. M. (2001). Atasözleri ve Deyimlerde İmgelem. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 18, Sayı: I ss. 45-51.
- Saraç, T. (2005). Grand Dictionnaire Français-Turc. İstanbul: Adam Yayınları. Suçin, M.H. (2013). Öteki Dilde Var Olmak. Ankara: Say Yayınları.
- Vardar, B. (1982). Dilbilimin Temel Kavram ve İlkeleri. Ankara: Tdk Yayınları: 492.
- Yalçın, P. (2015). Çeviri Stratejileri Kuram ve Uygulama. Ankara: Grafiker Yayınları.
- Yazıcı, M. (2005). Çeviribilimin Temel Kavramları ve Kuramları. İstanbul: Multilingual.
- Yücel, F. (2013). Çeviribilimin Paradigmaları Çeviri Seçkisi. İstanbul: Çanakkale Kitaplığı Akademi Yayın. No:9.
- http://kultur.istanbul/media/138873/deyim.pdf (16/06/2017 tarihinde erişildi).
