Author :
Abstract
Ortaokul öğrencilerinin evrensel değerlere yönelik algılarını açıklamada kullandıkları metaforları tespit etmeyi amaçlayan bu çalışma, betimsel tarama modelinde nitel bir araştırmadır. 2016-2017 eğitim-öğretim yılı I. döneminde Kırşehir İli merkez sınırları içerisinde yer alan 7 ortaokulda öğrenim görmekte olan 5., 6., 7. ve 8. sınıfın her birinden 50 erkek 50 kız olmak üzere her sınıftan 100 öğrenci olup toplamda 400 öğrenci ile uygulama yapılmıştır. Çalışmaya her sınıftan 40 olmak üzere toplamda 160 kız yine her sınıftan 40 erkek olmak üzere toplamda 160 erkek öğrenciden elde edilen etkinlik kâğıdı dâhil edilmiştir. 320 öğrenci 9 değer için toplamda farklı olarak 105 metafor geliştirmiştir. En çok sevgi değeri için 30, en az ise vatanseverlik değeri için 6 metafor geliştirilmiş olup dürüstlük değeri için 28, bilimsellik ve sorumluluk değeri için 17, özgürlük değeri için 16, saygı değeri için 13, barış ve yardımseverlik değerleri için 10 farklı metafor geliştirilmiştir. Öğrencilerin 9 değer için oluşturduğu toplam 105 metaforun 78’i birbirinden farklı olup 27 tanesi ise ortak olarak üretilen metaforlardır. En fazla dürüstlük değeri (16) için en az ise barış değeri (4) için farklı metafor üretilmiştir. Su metaforu sorumluluk, vatanseverlik ve yardımseverlik değerleri hariç diğer 6 değer için ortak olarak üretilen metafordur.
Keywords
Abstract
This study aims to identify the metaphors for the use of secondary school students in explaining perceptions of universal values. Application was made with a total of 400 students, 50 males and 50 females from 5th, 6th, 7th and 8th grades, who were studying in 7 secondary schools located in the border of the city of Kırşehir in the first semester of 2016-2017 academic year. A total of 320 students' activity papers 40 girls and 40 boys from each class. 320 students developed 105 metaphors for 9 different values in total. 30 most metaphors for love value, 6 at least metaphors for patriotism has been developed. 28 metaphors for honesty value, 17 metaphors for scientific value and responsibility, 16 metaphors for freedom value, 13 metaphors for respect value, 10 different metaphors for peace and values of charity was developed. A total of 105 metaphors for 9 values are 78 different from each other and 27 are commonly produced metaphors. 16 different metaphor for the most honesty value and at least the different metaphor for peace value (4) was produced. Water metaphor is a common metaphor for 6 other values except for values of responsibility, patriotism and benevolence.
Keywords
- Akbaş, O. (2004). Türk Milli Eğitim Sisteminin Duyuşsal Amaçlarının İlköğretim İkinci Kademedeki
- Akbaş, O. (2004). Türk Milli Eğitim Sisteminin Duyuşsal Amaçlarının İlköğretim İkinci KademedekiGerçekleşme Derecesinin Değerlendirilmesi. Doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü,Ankara.Aktaş, N. (2010). İlköğretim Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Programında Verilen Değerleri Edinme Düzeyleri (Erzincan örneği), Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
- Arnett, R. C. (1999). Metaphorical Guidance: Administration as Building and Renovation, Journal of Educational Administration, 37(1), 80-89.
- Arslan, M. M. ve Bayrakçı, M. (2006). Metaforik Düşünme ve Öğrenme Yaklaşımının Eğitim-Öğretim Açısından İncelenmesi, Milli Eğitim Dergisi, 171, 100-108.
- Avcı, E. (2009). Sosyal Bilgilerde Karakter Eğitimi. (Edt. M.Safran) Sosyal Bilgiler Öğretimi, 149-161. Ankara:Pegem A
- Aydın, İ., H. (2006). Bir Felsefî Metafor “Yolda Olmak”, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 6 (4), 9-22.
- Balcı, F. A. ve Yelken Yanpar, T. (2010). İlköğretim Öğretmenlerinin “Değer” Kavramına Yükledikleri Anlamlar, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 81-90.
- Bektaş, M. ve Karadağ, B. (2013). İlkokul 4. Sınıf Öğrencilerinin Yardımlaşma Değerine YönelikGeliştirdikleri Metaforların İncelenmesi, Turkish Studies - International Periodical For The Languages,Literature and History of Turkish or Turkic, 8 (8), 271-286, Doi Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.5105
- Bolay, S. H. (2010). Değerlerimiz ve Günlük Hayat. Dem Dergi, 1 (1), 12-19.
- Can, G., Yaşar, Ş. ve Sözer, E. (1998). Sosyal Bilgiler Öğretimi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları,Cerit, Y. (2008). Öğretmen Kavramı İle İlgili Metaforlara İlişkin Öğrenci, Öğretmen ve Yöneticilerin Görüşleri, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6 (4), 693-712.
- Çelikkaya, T., Yakar, H. ve Şarlayan, R. (2016). Öğrencilerin Sosyal Bilgiler Dersindeki Saygı veBilimsellik Değerine İlişkin Algıları: Metafor Analizi. International Online Journal of Educational Sciences, 7(4), 188-207.
- Çelikten, M. (2006). Kültür ve Öğretmen Metaforları. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21 (2), 269-283. Doğan, İ. (2007). Vatandaşlık Demokrasi ve İnsan Hakları, (6.Baskı), Ankara: Pegem A
- Doğanay, A. (2002). Öğretimde Kavram ve Genellemelerin Geliştirilmesi, (Edt. C. Öztürk ve D. Dilek). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi, 227-255, Ankara: Pegem A
- Ercan, İ. (2001). İlköğretim Sosyal Bilgiler Programında Ulusal ve Evrensel Değerler, Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Evirgen, Ö. F. (2016). İlköğretim Sosyal Bilgiler 7 Öğretmen Kılavuz Kitabı, Ankara: Ekoyay Yay.
- Forceville, C. (2002). The İdentification of Target and Source in Pictorial Metaphors. Journal of Pragmatics, 34(1), 1-14.
- Girmen, P. (2007). İlköğretim Öğrencilerinin Konuşma ve Yazma Sürecinde Metaforlardan Yararlanma Durumları. Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
- Goldstein, L. B. (2005). Becoming a Teacher as a Hero’s Journey: Using metaphor in Preservice Teacher Education. Teacher Education Quarterly, 32 (1), 7-24.
- Güven, B. ve Soydaş, S. (2011). İlköğretim Öğrencilerinin Saygı ve Hoşgörü Kavramlarına İlişkin Oluşturdukları Metaforların İncelenmesi, 10. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu, Sivas.
- Güven, B. ve Soydaş, S. (2012). Öğrencilerin Adalet ve Hak Kavramlarına İlişkin Oluşturdukları Metaforların Hermeneutik Yaklaşımla İncelenmesi. 21. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, İstanbul.
- Halstead, J. M. & Taylor, M. J. (2000). Learning and Teaching About Values: A Review of Recent Research, Cambridge Journal of Education, 30 (2), 169-202. DOI: 10.1080/713657146.
- Kabadayı, A. ve Aladağ, K. S. (2010). Farklı İlköğretim Kurumlarına Devam Eden Öğrencilerin AhlakiGelişimlerinin Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 878-898.
- Karabıyık, E. Ü. (2016). İlköğretim Sosyal Bilgiler 6.Sınıf Öğretmen Kılavuz Kitabı, Ankara: Evren.
- Koç, K. (2007). İlköğretim 7. Sınıflarda Okutulan Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi Dersinde ÖğrenciyeKazandırılması Amaçlanan Evrensel Değerlere İlişkin Tutumlar Üzerinde Öğretim Sürecinin Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
- Kurnaz, A., Çiftçi, Ü. ve Karapazar, H. (2011). Üstün Zekâlı ve Yetenekli Öğrencilerin Değer Algılarının Betimsel Bir Analizi, Değerler Eğitim Dergisi (DED), 11 (26), 185-225.
- Leavy, A., M., Mcsorley, F., A. & Bote, A., L. (2007). An Examination of What Metaphor ConstructionReveals About the Evolution of Preservice Teachers’ Beliefs About Teaching and Learning, Teaching and Teacher Education, 23, 1217 – 1233, doi: 10.1016/j.tate.2006.07.016
- Levine, P.M. (2005). Metaphors And Images of Classrooms, Kappa Delta Pi Record, 41 (4), 172-175. DOI: 10.1080/00228958.2005.10532066
- Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi 6-7.Sınıflar Öğretim Programı veKılavuzu (Taslak Basım). Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Devlet Kitapları Müdürlüğü, Ankara.
- Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2017) Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve7. Sınıflar). Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Devlet Kitapları Müdürlüğü,Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis (2nd ed.). Thousand Oaks,London : Sage Publications.
- Özensoy, A.U. ve Aynacı, C. (2016). İlköğretim Sosyal Bilgiler 5.Sınıf Öğretmen Kılavuz Kitabı, Ankara: Berkay Yay.
- Öztürk, C. ve Otluoğlu, R. (2011). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Edebi Ürünler ve Yazılı Materyaller, (4. Baskı), Ankara: Pegem A.
- Parashar, S., Dhar S. ve Dhar, U. (2004). Perception of Values: A Study of Future Professionals, Journalof Human Values, 10 (2), 143-152, Retrieved from http://jhv.sagepub.com/content/10/2/143.full.pdf+html
- Patton, M., Q. (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri, (Çeviri Editörleri:M.Bütün- S.B.Demir) Ankara: Pegem A.
- Saban, A., Koçbeker, B. N. ve Saban, A. (2006). Öğretmen Adaylarının Öğretmen Kavramına İlişkinAlgılarının Metafor Analizi Yoluyla İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6 (2), 461-522.
- Sadık, F. ve Sarı, M. (2012). Çocuk ve Demokrasi: İlköğretim Öğrencilerinin Demokrasi Algılarının Metaforlar Aracılığıyla İncelenmesi, Cumhuriyet International Journal of Education, 1 (1), 48-62.
- Sanchez, A., Barreiro, J., M. & Maojo, V. (2000). Desing of Virtual Reality Systems for Education: A Cognitive Approach, Education and Information Technologies, 5(4),345-362
- Schmitt, R. (2005). Systematic Metaphor Analysis as a Method of Qualitative Research. The Qualitative Report, 10(2), 358-394.
- Schwartz, S.H. (1964), Universals in the Content and Structure of Values: Theoretical Advances andEmpirical Tests in 20 Countries, (Edt. M.P. Zanna), Advances in Experimental Social Psychology, 25, 1-65 San Diego: Academic Press.
- Senemoğlu, N. (2007). Gelişim Öğrenme ve Öğretim: Kuramdan Uygulamaya, Ankara: Gönül
- Sönmez, Ö., F. ve Akıncan, N. (2013) Ortaokul Öğrencilerinin “Yardımseverlik” Değeri İle İlgili Metefor Algıları, Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi,Sayı:7,105-120.
- Şahin, S. C., Bayram, Ö. ve Midilli, A. (2016). İlköğretim Sosyal Bilgiler 4.Sınıf Öğretmen Kılavuz Kitabı, Ankara: Koza
- Wulf, A. & Dudis, P. (2005). Body Partitioning in ASL Metaphorical Blends, Sign Language Studies, 5 (3), 317-332. DOI: 10.1353/sls.2005.0012
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, (9.Genişletilmiş Baskı) Ankara: Seçkin
