Author :
Abstract
Metin kavramı sözlü veya yazılı olan, bildirişim işlevini karşılayan, anlamlı ve mantıklı dil ürünü şeklinde tanımlanmaktadır. İletişimin sağlıklı bir biçimde gerçekleşebilmesi metinlerin niteliğine ve kalitesine bağlıdır. Beaugrande ve Dressler (2002), metin olabilmenin yedi ölçütü olduğundan bahsetmişlerdir. Bağdaşıklık, tutarlılık, amaçlılık, bilgilendiricilik, kabul edilebilirlik, duruma uygunluk ve metinlerarasılık şeklinde sıraladıkları bu ölçütlerden herhangi birinin eksikliği hâlinde iletişimin sağlanamayacağını dile getirmişlerdir. Metinsellik ölçütlerine sahip olmayan metinlerle nitelikli bir ana dili eğitimi gerçekleştirilemeyeceği de unutulmamalıdır. Bu sebeple ana dili eğitimini kapsayan Türkçe dersinde kullanılan metinlerin metinselliği oldukça önemlidir. Bu çalışma, Türkçe ders kitaplarında yer alan şiirlerin metinselliğine ilişkin öğretmen görüşlerinin tespit edilmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu çerçevede Elazığ ilinde görev yapan 15 Türkçe öğretmeninin görüşüne başvurulmuştur. Öğretmen görüşlerini almak amacıyla nitel desende 8 sorudan ve alternatif sorulardan oluşan yarı yapılandırılmış bir görüşme ölçeği hazırlanmış ve öğretmenlerle bire bir görüşmeler yapılmıştır. Öğretmen görüşlerinin analizi sonucunda şiirlerin metinselliğine ilişkin olumlu görüşlerin ortaya çıktığı tespit edilmiştir. Araştırma dil eğitiminde önemli bir yeri olan Türkçe ders kitaplarındaki şiirlerin metinselliği hakkında bir çerçeve belirlemesi bakımından önemlidir.
Keywords
Abstract
The concept of text is defined as a meaningful and rational language product which is either verbal or written and meets the function of communication. Successful communication depends on the quality of texts. Beaugrande and Dressler formulated seven standards for textuality: cohesion, acceptability, coherence, informativity, intentionality, situationality, and intertextuality. They argued that communication cannot occur in the absence of any of these standards. It should be also noted that an effective mother tongue education cannot be realized using texts without the textuality standards. For this reason, the textuality of texts used in the Turkish courses comprising mother tongue education is of critical importance. This study aimed to determine teachers’ views on the textuality of the poems included in Turkish textbooks. For this purpose, the views of 15 Turkish teachers working in the province of Elazığ, Turkey were consulted. A semi-structured interview form consisting of eight qualitative questions and their alternatives was designed in order to obtain the teachers’ views through one-to-one interviews. The results indicated positive views on the textuality of the poems. The study is significant for introducing a framework for the textuality of poems in Turkish textbooks, which have an important place in language education.
Keywords
- Akbayır, S. (2013). Cümle ve metin bilgisi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Akbayır, S. (2013). Cümle ve metin bilgisi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Aydın, M. (2007). Dilbilim el kitabı. İstanbul: 3F Yayınevi.
- Balcı, A. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Bayraktar, N. (2014). Dil bilimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Beaugrande, R. A. D. and Dressler, W. U. (2002). İntroduction to textlinguistic. London: Longman Group Company. (Digitall reformatted-2002).
- Bölükbaş, F. (2010). Metindilbilimsel çözümleme: Muzaffer İzgü' nün yedi uyurlar öyküsü. Folklor/Edebiyat Dergisi, 16 (63), 99-116.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
- Çelebi, S. ve Gökçe, B. (2015). Türkçe öğretmeni adaylarının ikna edici hazırlıklı konuşmalarında bağdaşıklık ve tutarlılık. İnternational Journal of Language Academy, 3 (4), 190-203.
- Çevik, A. (2017). Dil öğretiminde edebî metin olarak şiir seçimi. İnternational Journal of Language Academy, 5 (2), 141-151.
- Demir, T. (2012). İlköğretim sekizinci sınıf Türkçe ders kitaplarındaki hikâye metinlerinde yer alandeğer unsurlarının eşdizimsel örüntülemeler açısından görünümleri. Turkish Studies-- International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7 (2), 1063-1078.
- Dilidüzgün, Ş. (2017). Metindilbilim ve Türkçe öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Doğan, G. (2015). Anlamlandırma süreçleri. Ankara: Kesit Yayınları.
- Göçer, A. (2015). Süreç temelli yazma yaklaşımının grup çalışması tekniğiyle uygulanabilirliği ve etkililiği. İnternational Journal of Language Academy, 3 (2), 14-36.
- Günay, V. D. (2013). Metin bilgisi. İstanbul: Papatya Yayıncılık.
- Güneş, F. (2013). Türkçe öğretiminde metin seçimi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1 (1), 1-12.
- Güven, A. Z. (2014). Mustafa Kutlu'nun hikâyelerinde bağdaşıklık ve tutarlılık. International Journal of Language Academy, 2 (4), 599-609.
- Halliday, M.A.K and Hassan, R. (1985). Cohesion in English. New York: Longman Group.
- İşeri, K. (2011). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin metinsellik özellikleri. H. Ülper (Ed.) Türkçe ders kitabı çözümlemeleri (s.91-113). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Kaba, F. (2013). Alain Robbe Grillet' nin Silgiler adlı romanında metinlerarası ilişkiler. Turkish Studies-- International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8 (10), 337-342.
- Karaağaç, G. (2013). Dil bilimi terimleri sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
- Karasar, N. (1991). Araştırmalarda rapor hazırlama. Ankara: Sanem Matbaacılık. Kılıç, V. (2002). Dilin işlevleri ve iletişim. İstanbul: Papatya Yayıncılık.
- Korkut, E. (2003). Dilbilimsel şiir çözümlemeleri. Günümüz dilbilim çalışmaları (s. 133-142). İstanbul: Multilingual Yayınları.
- Lüle Mert, E. (2011). 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin metinsellik ölçütlerine uygunlukları. Dil Dergisi, 153, 7-23.
- Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (M. Bütün, S. B. Demir, Çev.). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Rifat, M. (2000). XX. yüzyılda dilbilim ve göstergebilim kuramları-1. İstanbul: Om Yayınevi.Seyidoğlu, H. (1987). Bilimsel araştırma ve yazma el kitabı. Ankara: Güzem Yayınları.
- Torusdağ, G. ve İşimtekin, S. (2016). Furug Ferruhzâd' ın ''Kâbus'' öyküsü üzerine metindilbilimsel bir çözümleme. DTCF Dergisi, 56 (2), 160-199.
- Türkçe dersi öğretim programı (2018). Ankara.
- Ülper, H. (2011). Öğrenci metinlerinin tutarlılık ölçütleri bağlamında değerlendirilmesi. TurkishStudies-- International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 6 (4), 849- 863.
- Yalçın, M. (2010). Şiirin ortak paydası-I-şiir bilime giriş. İstanbul: İkaros Yayınları.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
