Türkçe Öğretim Programındaki Konuşma Kazanımlarının Ortaokul Türkçe Ders Kitabı (5, 6, 7 Ve 8. Sınıf) Etkinliklerine Yansıması
Author :
Abstract
Anlatmaya dayalı bir dil etkinliği olan konuşma, Türkçe eğitiminin temel becerileri arasındadır. Günlük hayatta en fazla kullanılan ikinci beceri konumunda olan konuşma, duygu ve düşüncelerin ses organları vasıtasıyla söz kalıbına dökülmesidir. Türkçe dersleri ana dilini doğru, etkili ve güzel kullanma ilkesini temel aldığından konuşma becerisinin geliştirilmesi önem arz etmektedir. Bu becerinin geliştirilmesi için 2019’da hazırlanan Türkçe Dersi Öğretim Programı’nda da çeşitli kazanımlara yer verilmiştir.Bu araştırmanın amacı, 2019 Türkçe Dersi Öğretim Programı’na göre hazırlanan 5, 6, 7 ve 8. sınıf ders kitaplarını konuşma kazanımlarına yer verme durumu açısından değerlendirmektir. Bu amaçla kitaplardaki etkinlikler taranmış, konuşma becerisine yönelik olan etkinlikler ise programdaki konuşma kazanımlarıyla ilişkilendirilmiştir. Araştırma, nitel araştırma desenlerinden tarama modeli ile gerçekleştirilmiştir. Doküman incelemesi yoluyla elde edilen verilerin incelenmesinde betimsel analizden yararlanılmıştır. Araştırma neticesinde Türkçe ders kitabı etkinliklerinde en az yer verilen becerinin konuşma olduğu görülmüştür. Konuşma etkinlikleri 5, 6 ve 8. sınıfta temalara dengeli bir dağılım gösterirken; 7. sınıf kitabında böyle bir dengenin gözetilmediği belirlenmiştir. İncelenen kitaplarda konuşma eğitiminin daha çok “Hazırlıklı konuşma yapar.” kazanımı etrafında şekillendiği görülmüştür. Konuşma etkinliklerin her sınıf seviyesi için etkinliklere dengeli dağılmadığı, kimi kazanımlarda yığılma olurken kimi kazanımların ise hiç ele alınmadığı belirlenmiştir. Nitekim programda yer alan konuşma kazanımlarının tamamı 7. ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki uygulamalara yansıtılmamıştır. Konuşma stratejileri bakımından da etkinliklerin oldukça sığ kaldığı, bu açıdan en zengin kitabın ise 6. sınıf Türkçe ders kitabı olduğu belirlenmiştir. Bu belirlemeler ise konuşma kazanımlarının Türkçe ders kitaplarına bir plan ve sistem dâhilinde yansıtılmadığını ortaya koymaktadır.
Keywords
Abstract
Speaking, which is a narrative language skill and the second most used skill in daily life, is among the basic skills of Turkish education and also is pouring the emotions and thoughts into the vocabulary form through the organs of sound. Since the Turkish lessons are based on the principle of using their mother tongue correctly, effectively and beautifully, it is important to develop speaking skills. Various achievements were also included in the Turkish Lesson Education Program prepared in 2019 to develop this skill. The purpose of this research is to evaluate the 5, 6, 7 and 8th grade textbooks prepared according to the 2019 Turkish Lesson Curriculum in terms of the availability of speech acquisitions. Therefore, the activities were scanned, the ones for speaking skills were associated with the speech acquisitions in the program. Descriptive analysis was used to analyze the data obtained through document analysis. The research shows that the speaking activities in Turkish textbook were included least. Speaking activities showed a balanced distribution to the themes in 5th, 6th and 8th grades; however, there was no such a balance in the 7th grade book. In the analyzed books, it was seen that speaking education was mostly shaped around the acquisition of “prepared speech”. It was determined that speaking activities were not distributed to the activities in a balanced manner for some grade levels, while some gains were accumulating, some gains were not handled at all. As a matter of fact, all of the speech acquisitions in the program are not reflected in the applications in 7th and 8th grade Turkish textbooks. In terms of speaking strategies, it was determined that the activities were quite shallow, and the richest book in this respect was the 6th grade Turkish textbook. These determinations reveal that speech acquisitions are not reflected in Turkish textbooks within a plan and system.
Keywords
- Arslan, F. (2010). Türkçe ve sınıf öğretmenlerinin konuşma eğitimi ve konuşma etkinlikleri hakkındaki görüşleri (Kırıkkale İli Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
- Ayaz, H. ve Yenen Avcı, Y. (2017). Türkçe öğretmen kılavuz kitaplarında konuşma eğitimi. İnternational Journal Of Languages’ Education And Teaching, 5(1), 745-760. http://dx.doi.org/10.18298/ijlet.1687
- Baltacı, A.(2017). Nitel veri analizinde Miles-Huberman modeli. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (AEÜSBED). 3(1), 1- 15.
- Bayrak Cömert, Ö. (2017). 2017 Türkçe dersi öğretim programında yer alan ortaokul düzeyindeki (5, 6, 7 ve 8. sınıflar) konuşma becerisi kazanımlarına yönelik bir çalışma. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(3), 1331-1344. http://doi.org/10.14686/buefad.344547
- Benzer, A. ve Ünsal, F. (2019). Konuşma öğretiminin program ve ders kitabı ekseninde uygulamaya yansıması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(3), 647-662. http://dx.doi.org/10.16916/aded.564213
- Büyüköztürk, Ş. (2019). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
- Çarkıt, C. (2019). 2018 Türkçe dersi öğretim programı bağlamında hazırlanan ortaokul Türkçe ders kitaplarına yönelik öğretmen görüşleri. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(17), 22-34. https://doi.org/10.33692/avrasyad.590555
- Çetinkaya, V. (2020). Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki metin ve etkinliklerin tür ile kazanımlar açısından değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van.
- Demir, S. ve Gül Özdil, B. (2019). Öğretmen görüşlerine göre ortaokul öğrencilerinin konuşma becerileri. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 865-881. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2019.19.49440-431301
- Dumanlı Kadızade, E. ve Önder, B. (2016). İlköğretim Türkçe programı ile Türkçe çalışma kitaplarındaki kazanım ve etkinliklerin konuşma becerisi açısından değerlendirilmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 12(5), 1104-1124.
- Erden, B. (2014). Ortaokul Türkçe dersi öğretim programında konuşma eğitimine yönelik olarak önerilen yöntem/tekniklere ilişkin öğretmen görüşleri.Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
- Gün, E. (2018). 8.Sınıf Türkçe dersi konuşma eğitiminin öğretmen ve öğrenci görüşlerine göre belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
- Gündüz, O. ve Şimşek, T. (2014). Anlatma teknikleri 2 uygulamalı konuşma eğitimi. Ankara: Grafiker Yayınları.
- Karasar, N. (2019). Bilimsel araştırma yöntemi (34. Basım). Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Kuru, O. (2018). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin konuşma kaygılarının incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(4), 2193-2206. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2018.18.41844-428575
- Kuru, O. ve Güneş, F. (2017). Akıcı konuşma problemi yaşayan ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin konuşma becerilerinin geliştirilmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 33-47. https://doi.org/10.17556/erziefd.290811
- Kurudayıoğlu, M. (2003). Konuşma eğitimi ve konuşma becerisini geliştirmeye yönelik etkinlikler. Türklük Bilimi Araştırmaları-13, Türkçenin Öğretimi Özel Sayısı, Bahar, 287- 309.
- Marangoz, M. M. (2014). İlköğretim Türkçe ders kitaplarında konuşma eğitimi uygulamaları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
- MEB (2019). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 1,2,3,4,5,6,7, ve 8. Sınıflar). Ankara
- Oryaşın, U. (2020). Türkçe ders kitaplarındaki etkinliklerin bütüncül bir anlayışla incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Sarıkaya, B. (2019). Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki (5, 6, 7 ve 8. sınıf) etkinliklerin değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı 64, 563-580. https://doi.org/10.14222/Turkiyat4047
- Sever, S., Kaya, Z. ve Aslan, C. (2006). Etkinliklerle Türkçe öğretimi. İstanbul: Morpa Yayınları.
- Temizkan, M. (2014). Ortaokul Türkçe ders kitaplarının Türkçe dersi öğretim programındaki temel beceriler açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(1), 49-72. https://doi.org/10.16916/aded.99872
- Yaman, E. (2007). Konuşma sanatı. ( 4. Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yıldırım, N. (2020). Öğretmen görüşlerine göre ortaokul öğrencilerinin konuşma kusurları. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(2), 597-610. https://doi.org/10.16916/aded.689520
- Çapraz Baran, Ş. ve Diren, E. (2020). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 5. sınıf ders kitabı. Ankara: Anıttepe yayıncılık.
- Demirel, T. (2020). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 6. sınıf ders kitabı. Ankara: EKOYAY Eğitim Yayıncılık Matbaacılık.
- Erkal, H. ve Erkal, M. (2020). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe ders kitabı 7. sınıf. Ankara: Özgün Yayıncılık.
- Eselioğlu, H., Set, S. ve Yücel, A. (2020). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 8 ders kitabı. İstanbul: MEB Yayınları.
