Author :
Abstract
Deyimler, dilin en önemli anlatım olanaklarından biri kabul edilmekte ve o dili konuşan toplumun kültürel değerlerini yansıtarak, nesiller arasında kültür aktarımını sağlamaktadır. Günlük hayatı içeren, az sözle çok kavram ve yargıyı ifade eden, akılda kolay kalan, öğretici olan ve kuşaktan kuşağa aktarılma özelliğine sahip olan bu kalıplaşmış ifadeler, her zaman araştırmacıların ilgisini çeken konular arasında yer almaktadır. Ayrıca deyimler sadece toplumların karakter ve kimliklerini değil, aynı zamanda ortak bilgi ve dünya görüşlerini yansıtarak yaşam felsefesini oluşturan insan davranışı ve karakterinin içine bir bakış açısı sağlamaktadır. Böylece kültürel göstergeler veya imgeler toplumların birçok açıdan analiz edilebilmesine olanak tanımaktadır. Kuşkusuz, dil ve kültür arasındaki bu etkileşimi en güzel yansıtan deyimler, dillerin incelenmesinde kültürlerarası iletişim ve etkileşim boyutunda önemli konuların başında gelmektedir. Bu çalışmanın amacı da, kültürlerarası iletişim açısından (deyim sözlükleri taranarak) seçilmiş olan bazı deyimleri, aynı dil ailesine mensup olan İngilizce, Almanca ile ayrı dil ailesine mensup olan Türk dilini irdeleyerek bir dilde kullanılan bir sözcük için diğer dilde nasıl aynı veya ayrı sözcüklerin kullanıldığını eşdeğerlilik ilkelerine göre bazı sınıflandırmalar yaparak göstermeye çalışmaktır. Bu konuyla ilgili daha önce yapılmış olan çalışmalar araştırmaya temel dayanak oluşturmaktadır. Her dilin deyimleri, kendi kurallarına göre uyarlandığı gerçeği göz önüne alındığında, dilsel kültür ve göstergelerin ışığında bu diller arasındaki önemli benzerliklerin ve farklılıkların sadece sözcük bazında değil öyküleri açısından da ilgi çekici olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords
Abstract
Idioms are considered as one of the most important means of expression of language and provide cultural transmission between generations by reflecting the cultural values of society that speaks that language. These stereotyped expressions which are containing daily life, expressing much notion and jurisdiction with less word, catchy, educatory and capable of transferring from generation to generation, a real ways among the issues that attracted the attention of researchers. Idioms do not provide perspective only on character and identity of the community, but also provide an insight into human behavior and the character that formed a philosophy of life by reflecting common knowledge and worldviews. Thus, cultural indicators or images make it possible to analyze the society in many aspects. Idioms that reflect the interaction between language and culture very well, are one of important issues in the study of language in dimension of intercultural communication and interaction. The purpose of this study is to try to show by doing some classifications, how the same or separate words are used in other languages for a word that is used in a language according to the equivalence principle, by examining some selected idioms in terms of intercultural communication (by scanning idiom dictionaries) and English, German languages belonging to the same language family and Turkish language belonging to different language family. The studies conducted on this topic before, constitutes the fundamental basis of the research. Idioms of every language, considering the fact that they are adapted according to their own rules, are concluded to be of interest for not only in terms of words but also for stories of important similarities and differences between these languages in the light of linguistic culture and indicators.
Keywords
- AKSAN, Doğan (1999). Anlambilim Konuları ve Türkçenin Anlambilimi, Engin yayınevi Ankara.
- _________________ (2007). Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim, Türk Dil Kurumu Yayınları,
- _________________ (2008). Türkçenin Gücü, Bilgi Yayınevi, Ankara.
- AKTAŞ, Ayfer (2008). “Karşılaştırmalı Dilbilim Açısından Türkçe ve Almanca Deyimlerde Kadın”, Bir Bilim Kategorisi Olarak “KADIN” Uluslararası Sempozyumu, Edebiyat, Dil ve Kültür Çalışmalarında Kadın, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, s. 31-37, Eskişehir.
- AMMER, Christine (1999). Cool cats, top dogs, and other beastly expressions, Houghton Mifflin, Boston.
- AVERY, Robert; BEZMEZ, Serap; EDMONDS, Anna; YAYLALI, Mehlika (1988). İngilizce-Türkçe Redhouse Sözlüğü, Redhouse Yayınevi, İstanbul.
- AYGÜN, Mehmet (2003). “Türkçe ve Almanca’da ‘Göz’le İlgili Deyimlerin’ İncelenmesi”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 13, Sayı: 1, Sayfa: 71-88, Elazığ.
- BARLAS, Muhtar (1998). Almanca-Türkçe Deyimler ve Özel Anlatım Birimleri Sözlüğü, ABC Kitabevi, İstanbul.
- BERAN, Margret (2007). Hitting the nail on the head- 3000 Redensarten Deutsch- Englisch, Anaconda, Köln.
- DARWİN, Charles (2001). İnsan ve Hayvanlarda Beden Dili, çev. Orhan Tuncay, Gün
- DR. WORT (2011). Klappe zu, Affe tot, Rowohlt Verlag, München.
- DUDEN (2012). Redensarten, Dudenverlag, Mannheim.
- ERZSE, Kinga D. (2006). “Hand und Fuß im interkulturellen Vergleich. Eine kontrastive Untersuchung von Redewendungen im Deutschen und Rumänischen”, Germanistische Beiträge, Lucian-Blaga-Universität Sibiu, Nr. 20-21, s. 179-254, Hermannstadt.
- FONO (2007). İngilizce-Türkçe Büyük Deyimler Sözlüğü, Fono Yayınları, İstanbul.
- FRANZA, Jackie (2005). “It’s raining cats and dogs: making sense of animal phrases, Illustrated by Steve Gray, Bow Tie Press, Irvine.
- GERHARDT, Tilman; RİTTER, Jörg (2004). Management Appraisal – Kompetenzen von Führungskräften bewerten und Potenziale erkennen, Campus, Frankfurt.
- GRİESBACH, Heinz; SCHULZ, Dora (1983). Deutsche Redensarten (Almanca Deyimler ve Kullanılışları), çev. Sevgi Şen-Yılmaz Şen, Eğitim Yayınları.
- HİRSCH, Eric Donald; KETT, Joseph F.; TREFIL, James S. (2002). The New Dictionary of Cultural Literacy, Houghton Mifflin Harcourt.
- HUFEİSEN, Britta; NEUER, Gerhard (2000). Angewandte Linguistik für den fremdsprachlichen Deutschunterricht, Langenscheidt, Berlin.
- HUNT, Claudia (2008). What’s for Tea? Wilhelm Heine Verlag, München.
- IDIOMS (2012). Englische und Amerikanische Redewendungen, Otus, München.
- İSAYEVA, Günel (2011). “Deyimlerin Kültürel Özellikleri -Azerbaycan, Türk, Özbek ve Uygur Dillerinde”, 1st International Conference on Foreign Language Teaching and Applied Linguistics, May 5-7, Sarajevo.
- KARAAĞAÇ, Günay (2009). Türkçenin Söz Dizimi, Akçağ, Ankara.
- KELLER, Rudi (1994). Sprachwandel. Von der unsichtbaren Hand in der Sprache, Tübingen.
- KÖKLÜGİLLER, Ahmet (2008). Türkçe Deyimler Sözlügü, Bahçesehir Yayınları,
- KÖKNEL, Özcan (1981). Cumhuriyet Gençliği ve Sorunları, Cem Yayınevi, İstanbul.
- KÖSTER, Rudolf (2003). Körpersprache und Redewendungen: die Brücke von Mensch zu Mensch, Expert Verlag.
- LÜGER, Heinz-Helmut (1993). Routinen und Rituale in der Alltagskommunikation, Langenscheidt, Berlin.
- MEMMEDOVA, Nermine (2009). “Akraba Olmayan Dillerin Birbirine Etkisi Ve Bu Etkileşimin Sonuçları”, Milli Folklor, Yıl 21, Sayı 83.
- MOSES, Will (2008). Raining cats and dogs, Philomel Books, New York.
- NİDA, Eugene A. (1964). Toward a Science Of Translating, Copyright E. J. Brill, Leiden, Netherlands.
- OXFORD DICTIONARY OF IDIOMS (2005). Oxford University Press, Yayımcı Judith Siefring, New York.
- ÖZDEMİR, Emin (2000). Açıklamalı –Örnekli Deyimler Sözlüğü, Bilgi Yayınevi,
- ÖZEZEN, Muna Yüceol (2002). “Sağ ve Sol Kavramlarına İlişkin Bir araştırma Denemesi” Dil Dergisi, Sayı: 117 Kasım-Aralık.
- ÖZKAN, Mustafa (2004). “Deyimleşmiş İkilemeler”, V. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri, 20-26 Eylül, Türk Dil Kurumu, Ankara.
- PALA, İskender (2008). İki Dirhem Bir Çekirdek, Kapı Yayınları, İstanbul.
- ROEHRİCH, Lutz (2009). Lexikon der sprichwörterlichen Redensarten, Herder Verlag, Freiburg.
- POHLKE, Annette; POHLKE, Reinhard (2006). Alle Wege führen nach Rom. Deutsche Redensarten aus dem Lateinischen, Patmos, Düsseldorf.
- PÜSKÜLLÜOĞLU, Ali (2006). Türkçe Deyimler Sözlüğü, Arkadaş Yayınevi, Ankara.
- SAĞLAM, Musa Yaşar (2001). “Atasözleri ve Deyimlerde İmgelem”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt 18, Sayı 1.
- SARITAŞ, Süheyla (2012). “Türk Kültüründe Yüzle İlgili Deyim ve Atasözleri Üzerine Bir Çalışma”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 28.
- SCHEMANN, Hans; KNIGHT, Paul (1996). English/German Dictionary of Idioms: Supplement to the German/English Dictionary of Idioms, Routledge.
- SHAKESPEARE, William (2004). As You Like It, Editör Cynthia Marshall, Cambridge University Press.
- ____________________________(2009). As You Like It, Editör Michael Hattaway, Cambridge
- SHARMA, Anita; MALHOTRA, Dalip (2007). Personality and Social Norms, Concept Publishing Company, New Delhi .
- SİNAN, Ahmet Turan (2001). Türkçenin Deyim Varlığı, Kubbealtı Yayıncılık, Malatya.
- SPEARS, Richard A. (2005). McGraw-Hill’s Dictionary of American Idioms and Phrasel Verbs, Mc Graw Hill, New York.
- SPEARS, Richard A., KIRKPATRICK, Betty (2003). İngilizce Deyimler Sözlüğü, çev. çeviri grubu, Alfa/Aktüel, İstanbul.
- TOPÇU, Nazmiye (2001). “Fransızca ve Türkçe Renk İsimleri İçeren Deyimlerin Karşılaştırmalı İncelenmesi”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:20, Ankara.
- TUĞLACI, Pars (2000). İngilizce-Türkçe Deyimler Sözlüğü, ABC Kitabevi, İstanbul.
- TÜRKÇE SÖZLÜK (2011). Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
- VARDAR, Berke (1988). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, ABC Kitabevi,
- WAGNER, Gerhard (2012). Das Wissen die Götter! Redewendungen aus der Antike, Regionalia Verlag, Rheinbach.
- _______________________ (2013). Schwein gehabt! Redewendungen des Mittelalters, Regionalia, Rheinbach.
- WAHRİG (1981). Deutsches Wörterbuch, Mosaik Verlag, München.
- WHITFORD, Harold C.; DIXSON, Robert J. (1983). İngilizce Deyimler, çev. Yılmaz Şen-Sevgi Şen, Eğitim Yayınları, İstanbul.
- YAĞBASAN, Mustafa (2010). “Kültürlerarası Etkileşim Bağlamında Türkçe ve Yunanca’daki Ortak Sözvarlığının Değerlendirilmesi”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 20, Sayı: 1, Sayfa: 367-388, Elazığ.
- YURTBAŞI, Metin (2008). Türkische und Deutsche Redewendungen, Şahmat Matbaa,
- YÜCEL, Erdinç (2009). “Günlük İletişimde Dil-Davranış İlişkisi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 21.
