Author :
Abstract
1980 darbesinin yol açtığı siyasi, toplumsal, ekonomik ve kültürel iklimden en fazla etkilenen edebi tür şiirdir. Bir taraftan darbe sonrasında yükselişe geçen kapitalist liberal politikaların beklentilerini karşılamaya uygun olmaması, diğer taraftan 1970’lerin ideolojik angajmana girmiş şiir anlayışından kurtulması nedeniyle görece bir özgürlük ve bireyselleşme imkânı kazanması gibi birbiriyle oldukça çelişkili görünen olgular, şiir dünyasını tersyüz eder. Şiir dünyasında birbirinden oldukça farklı yaklaşımların gelişmesine zemin hazırlar. Bu bağlamda şairler, eleştirmenler ve akademisyenler 1980 darbesinin tersyüz ettiği toplumsal, kültürel ve ekonomik koşulların şiiri nasıl etkilediğini tartışmaya ve konuşmaya başlar. İşte 1980 sonrası şiirine damgasını vuran bu kaotik ve çelişkili atmosferin izleri, en açık biçimde, 1980 sonrası şiirini tasnif etme girişimleri ile toplumcu şiir-bireyci şiir karşıtlığı çerçevesinde yürütülen tartışmalarda gözlemlenebilir. Tartışma alanlarının ilkini oluşturan 1980 sonrası şiirin tasnifini yapmak çabalarının esasını 1980 sonrasındaki şiir birikiminin bir haritasını çıkarmak, poetik eğilimlerin bir tespitini yapmak ve nihayetinde dağınık bir biçimde duran şiir dünyasını düzenlemek kaygısı oluşturur. 1980 sonrası şiirinin ikinci tartışma alanı ise bireyselliği/bireyciliği önceleyen yeni poetik eğilimlerle; 1970’lerin egemen poetikası toplumcu gerçekçilik arasında değişik boyutlarda devam eden tartışmalardır. Bu tartışmalar; şiirin yapısal boyutuyla ilgili olduğu kadar toplumsal sorunlar karşısındaki tavrından gelenekle kurduğu ilişkiye, gelecek tahayyülünden insanı kavrayışına, şairin vasıflarından Türk şiirinin ustalarının saptanmasına kadar şiire/şaire dair hemen her konuya yansır.
Keywords
Abstract
The literary genre which is affected by 1980 political impact’s economical,social, political and cultural status is poetry. On the one hand cases which look contradictory with eachother like capitalist and liberal policies not being appropriate to fulfil the expectations and like 1970’s excluding ideological engagement-based poetry, evaginates the world of poetry. Thus poets, critics and academics start talking and discuss about effects 1980 political impact’s social, cultural and economical conditions on poetry. Effects of this chaotic and contradictory atmosphere can be seen the most clearly in discussions between which are attempts to classify after 1980-term poetry individualistic poetry- social poetry. attempts to classify after 1980-term poetry which is the first of discussion areas is based on mapping the after 1980-term poetry’s poetry background, idenifying the poetical trends and finally arranging the world of poetry which is completely complicated. The second discussion area of the after 1980-term poetry is based on emphasising the individualism/individuality and discussions between dominant poetics and socialist realism. These discussions are structural aspects of poetry and beside from attitudes towards social problems to connection of poetry with tradition, from imagine of future to understanding of human, from features of poetry to masters of Turkish poetry.
Keywords
- AKTUNÇ, H. (1993). “Deltaya Düşmek, Deltayı Bilmek”, Sombahar Dergisi, S.19, s. 21-25.
- AKTUNÇ, H. (1993). “Deltaya Düşmek, Deltayı Bilmek”, Sombahar Dergisi, S.19, s. 21-25. ASİLTÜRK, B. (2013). Türk Şiirinde 1980 Kuşağı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- BATUR, E. (1993). Şiir ve İdeoloji, İstanbul: Mitos Yayınları.
- CENGİZ, M. (2011). Modernleşme ve Modern Türk Şiiri, İstanbul: Şiirden Yayınları.
- ÇAKMAKÇI, O. (2005). “80 Şiirinin Tasfiyesi”, Milliyet Sanat Dergisi, S. 555, s. 98-99.DENİZ, İ. (1994). “Orta Sayfa Sohbeti: Genç Türk Şiirinin Nitelik ve Yönelişleri”, Dergâh Dergisi, S. 52, s. 32-37.
- DOĞAN, M. H. (1993). “Evrensel Kültür Dergisinin Sorularına Yanıtlar”, Yazıdan Bakmak, İstanbul: Adam Yayınları.
- DOĞAN, M. H. (2001). Şiir, Bugün, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- ECEVİT, Y. (2004). Türk Edebiyatında Postmodernist Açılımlar, İstanbul: İletişim Yayınları. EMRE, İ. (2004). Postmodernizm ve Edebiyat, Ankara: Anı Yayıncılık.
- ERHAN, A. (1990). “80’li Yılların Şiiri 12 Eylül’den Önce Başlamıştı”, Varlık Dergisi, S.998, s.15-16.
- GENÇ, N. (2000). “1980 Sonrası Şiiri”, Yağmur Dergisi, S.8, s. 9-14.
- GÖZÜTOK, C. K. (1991). “Gizli Lonca- ‘Yeni Türk Şiiri’ne- Bakış”, Varlık Dergisi, S. 1005, s. 47- 48.
- GÜNDÜZALP, K. (2011). 1980 Sonrası Şiiri ve Eleştiri, İstanbul: Şiirden Yayınları.
- GÜNVAR, A. (1990). “Ali Günvar ile 80’li Yıllar ve Şiiri Üstüne” Gösteri Dergisi, S. 110, s. 62-65. (Söyleşiyi yapan: Cezmi Ersöz).
- GÜNVAR, A. (2004). “Ve Gelenek”, Gösteri Dergisi, S. 255, s.34-36.
- GÜRBİLEK, N. (2001). Vitrinde Yaşamak, İstanbul: Metis Yayınları.
- HAKAN A, O. (2006). “80 Sonrası Şiirinin ‘Eğilimi’ Ya Da Dil Veya Memleket Meseleleri”, Hece Dergisi, S.120, s.121-134.
- KAHRAMAN, H.B. (1990). “Açıkoturum: 1980’lerin Sosyokültürel Profili”, Varlık Dergisi, S. 995, s. 15-26.
- KAHRAMAN, H.B. (2004). Türk Şiiri Modernizm Şiiri, İstanbul: Agorakitaplığı.
- MORAN, Berna. (2004). Türk Romanına Eleştirel Bakış-III, İstanbul: İletişim Yayınları.
- OCAKTAN, M. (1990). “Soruşturma: Türkiye Dosyası 1980-1990”, Varlık Dergisi, S.998, s.12- 21.
- OKTAY, A. (2004). “1980 Sonrasında Şiir”, İmkânsız Poetika, İstanbul: Alkım Yayınları.
- ÖZER, A. (1990). “Adnan Özer ile 80’li Yıllar ve Şiiri Üstüne” Gösteri Dergisi, S. 113, s. 52-54.ÖZGÜL, M.K. (2001). “Şiir, Şair ve Sair…”, Hece Dergisi Türk Şiiri Özel Sayısı, S. 53-54-55, s. 210-226.
- TANYOL, T. (1981). “Şiirde Gelenek Sorunu”, Yazko Edebiyat Dergisi, S.10, s.12-15. TANYOL, T. (1991). “Şu Kuşak Meselesi”, Varlık Dergisi, S. 1005, s. 14-16.
- TÜRKEŞ, A. Ö. (2005). “Varoşları kim yazacak?”, Kaçakyayın Dergisi, S. 32, s. 5-6.
- YAZICI, B. Z. (2014). “ ‘80 Kuşağı’ mı, 1980 Sonrası Şiir mi, İndeterminist Şiir mi”, Hürriyet Gösteri Dergisi, S. 312, s. 92-95.
- ……………………., (1986). “1980 Sonrasında Türk Şiirine Bakış”, Düşün Dergisi, S. 31, s. 35-47. ……………………., (2005). “Günümüzün Şiiri”, Varlık Dergisi, S. 1173, s. 9-38.
