Author :
Abstract
Sessiz filmler dönemine kadar uzanan görsel-işitsel çeviri, sinema ve televizyonda gösterilen film ve programların çevirisi için geliştirilen özel bir çeviri yöntemidir ve çeviri alanında önemli bir yere sahiptir. Tarihte ilk olarak sessiz film döneminde sahne arasında gösterilen yazılı metinlerin çevirisinde kullanılmış olan görsel-işitsel çeviri, sesli filme geçişle beraber filmlerin farklı ülke izleyicileri için farklı dillerde seslendirme girişimleriyle gelişmiştir. Bu nedenle ilk başlarda bu çeviri türü için “film çevirisi” kavramı kullanılmıştır. Film çevirisinin çeviribilim kapsamında değerlendirilmeye başlanmasıyla birlikte, bu alanla ilgili yeni kavramlar geliştirilmiştir. Bu anlamda, yapılan çevirilerin, görsel-işitsel metnin temel alınarak yapılıyor olması dolayısıyla, çeviri etkinliği, birçok yabancı kaynakta “görsel-işitsel çeviri” olarak yer almaktadır. Ülkemizde de bu alan için film çevirisi kavramı kullanılmakta iken son zamanlarda özellikle bilimsel alanda, sadece filmleri değil tüm görsel-işitsel medya sunularını kapsaması açısından “görsel-işitsel çeviri” kavramı kullanılmaya başlanmıştır. Bu çalışmada, görsel-işitsel çeviri kapsamında dublaj yöntemiyle film çevirisi sürecinde çevirmenin kaynak metin, çeviri metin, film, teknik bilgi ve alan bilgisi çerçevesinde dikkate alması gereken hususlar incelenmiştir. Çalışma sonucunda, dilsel ve dil dışı etkenlerin haricinde çeviride dikkat edilmesi gereken ve çevirinin kalitesini etkileyebilen farklı etkenlerin söz konusu olduğu ve mutlaka teknik alan bilgisi gerektiği görülmüş, örneklerle ortaya konulmuştur. Bu anlamda görsel-işitsel çeviriye, şimdiye kadar yapılan araştırmalara kıyasla farklı bir açıdan yaklaşılmıştır.
Keywords
Abstract
Audiovisual translation dating back to the silent film era is a special translation method which has been developed for the translation of the movies and programs shown on TV and cinema. Therefore, in the beginning, the term “film translation” was used for this type of translation. Due to the growing number of audiovisual texts it has attracted the interest of scientists and has been assessed under the translation studies. Also in our country the concept of film translation was used for this area, but recently, the concept of audio-visual has been used. Since it not only encompasses the films but also covers all the audio-visual communicatian tools as well, especially in scientific field. In this study, the aspects are analyzed which should be taken into consideration by the translator during the audio-visual translation process within the framework of source text, translated text, film, technical knowledge and knowledge. At the end of the study, it is shown that there are some factors, apart from linguistic and paralinguistic factors and they must be considered carefully as they can influence the quality of the translation. And it is also shown that the given factors require technical knowledge in translation. In this sense, the audio-visual translation is accessed from a different angle compared to the other researches which have been done.
Keywords
- Aksoy, A.Ş. (2006). Seslendirme Sanatı. Ankara: Kardanadam.
- Aksoy, A.Ş. (2006). Seslendirme Sanatı. Ankara: Kardanadam.
- Chaume Varela, F. (2003). Teaching audiovisual translation: Some methodological proposals.In L. Pérez-Gonzáles (Ed.), Speaking in Tongues: Language across Contexts and Users. (pp. 271-302). Valencia: Publicacions de la Universitat de Valencia.
- Chaume, F. (2004). Film Studies and Translation Studies: Two disciplines at stake inAudiovisual Translation. Meta: journal des traducteurs / Meta: Translators' Journal 49(1).(pp. 12-24). Web: http://www.erudit.org/revue/meta/2004/v49/n1/009016ar.html adresinden 20 Şubat 2016 tarihinde alınmıştır.
- Günay Köprülü, S. (2013). Film Çevirisinde Eşleme Yaparken Karşılaşılan Çeviri Sorunları. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Jüngst, H. (2010). Audiovisuelles Übersetzen: ein Lehr- und Arbeitsbuch. Tübingen: Narr Verlag.
- Kaçan, H. (2010). Seslendirmeye Giriş. İstanbul: Cinius Yayınları.
- Kurz, C. (2006). Filmsynchronisation aus übersetzungswissenschaftlicher Sicht. Einekontrastive Synchronisationsanalyse des Kinofilms „Lock, Stock and Two Smoking Barrels“. Hamburg: Verlag Dr. Kovac. (Veröffentlichter Diplomarbeit, 2006. Universität Leipzig).
- Orero, P. (2009). Voice-over in Audiovisual Translation. In J. Diaz Cintas and J. Anderman(Hrsg.), Audiovisual Translation. Language Transfer on Screen, S. 130-139. New york: Palgrave Macmillan.
- Pérez-González, L. (2008). Audiovisual Translation. In M. Baker and G. Saldanha (Eds.), TheRoutledge Encyclopedia of Translation Studies, (second edition), pp. 13-19. London/New York: Routledge.
- Reiß, K. (1986). Möglichkeiten und Grenzen der Übersetzungskritik. München: Max Hueber Stolze, R. (1997). Übersetzungstheorien. Eine Einführung. Tübingen: Gunter Narr Verlag.
- Whitman-Linsen, C. (1992). Through the Dubbing Glass. The synchronization of Americanmotion pictures into German, French and Spanish. Frankfurt am Main: Verlag Peter Lang. (Veröffentlichte Dissertation, Saarbrücken Universität, 1991)
