Author:
Abstract
Nitel araştırmaya dayanan bu çalışmada doküman olarak yabancı dil olarak Türkçe ders kitapları kullanılmıştır. Amaçsal örnekleme dayanan çalışmada, yabancılar için hazırlanmış “Yedi İklim Türkçe Ders Kitapları A1, A2, B1” düzeyi ile “Yeni Hitit Yabancılar İçin Türkçe Ders Kitabı A1/ A2, B1” düzeyinden hareketle üretici dönüşümsel dilbilgisi özelliklerini gösteren cümleler örnek olarak verilmiştir. Bunun yanı sıra araştırmada üretici dönüşümsel dilbilgisi özelliklerini taşıyan cümlelerin farklı örnekleri de gösterilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmada, yabancılar için hazırlanmış “Yedi İklim Türkçe Ders Kitapları A1, A2, B1” düzeyi ile “Yeni Hitit Yabancılar İçin Türkçe Ders Kitabı A1/ A2, B1” düzeyinden örnek cümleler verilerek üretici dönüşümsel dilbilgisinin yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde önemli olduğu belirtilmiştir. Araştırmada, üretici dönüşümsel dilbilgisi kurallarını taşıyan cümlelerin bireysel farklılıklar açısından önemli olduğu anlaşılmıştır. Araştırmanın sonucunda üretici dönüşümsel dilbilgisi türlerinin stilistik dönüşümler/ yer değiştirme dönüşümleri, seçimli dönüşümler, çift tabanlı dönüşümler (genel dönüşümler), yerine koyma dönüşümleri/ sözcük değiştirme dönüşümleri, katma ve silme dönüşümleri, edilgen dönüşümler ve karma dönüşümler olduğu belirlenmiştir. Bu bağlamda yabancılar için Türkçe ders kitaplarından hareketle üretici dönüşümsel cümlelere örnekler verilmiştir. Farklı üretici dönüşümsel özellikleri taşıyan cümleler ise karma dönüşümlü cümleler (çok özellikli dönüşümlü cümleler) başlığı altında açıklanmıştır. Bu araştırmanın sonucunda üretici dönüşümsel dilbilgisinin yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde önemli olduğu anlaşılmıştır. Konuşma ve yazma dilinde kendisini açık bir şekilde gösteren üretici dönüşümsel dilbilgisinin her bireyin zihin yapısıyla ilgili olduğu ima edilmiştir. Ayrıca okuma metinlerinin farklı üretici dönüşümsel dilbilgisi cümleleriyle dönüşümünün yapılması ve bu bağlamda değişik etkinliklerin hazırlanması yabancı dil olarak Türkçe öğretimini kolaylaştırılacağı sonucuna varılmıştır.
Keywords
Abstract
In this study based on qualitative research, Turkish textbooks for foreigners was used as document. In the study based on purposive sampling, sentences showing the transformative grammatical features in Yedi İklim Course Book Turkish prepared for foreigners and Yeni Hitit for Foreigners Turkish Course Book A1, A2, B1 level are given as examples. In addition to in study is tried to show different examples of sentences with generative transformational grammar characteristics. In this study, by giving sample sentences from Yedi İklim Course Book Turkish prepared for foreigners and Yeni Hitit for Foreigners Turkish Course Book A1, A2, B1 level, it is stated that generative transformational grammar is important in teaching Turkish as a foreign language. In the study, it was understood that the sentences containing the generative transformational grammar rules are important in terms of individual differences. As a result of the research, it is stated that types of generative transformational grammar are: stylistic transformations/ displacements, selective transformations, double-based transformation (general transformations), substitution/ word changing transformation, addition and deletion transformations, passive transformation and mixed transformations. In this context examples of generative transformational sentences with reference to Turkish textbooks for foreigners were given. As a result of this research, it has been understood that generative transformational grammar is important in teaching Turkish as a foreign language. It has been implied that the generative transformational grammar that shows itself clearly in speaking and writting related to the mind structure of each individual. Besides, it is concluded that the texts of reading with different generative transformative grammatical sentences and preparing different activities in this context will provide easy learning to Turkish as a foreign language.