Author :
Abstract
Bu makalede Türkiye’deki gazete, dergi, televizyon gibi kitle iletişim araçlarında tespit edilen dil yanlışları incelenmektedir. Kurallara uygun bir cümlenin özellikleri ile dil yanlışlarının sebepleri sistematik bir şekilde ele alınmaktadır. Çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi modeliyle yapılmıştır. Veriler, farklı kitle iletişim araçlarından, farklı zamanlarda tespit edilen hatalı cümlelerden elde edilmiştir. Araştırmada toplam elli bir cümle on iki başlık altında tasnif edilip incelenmektedir: (1) Sözcüklerin, eklerin gereksiz kullanılması, (2) Sözcüklerin yanlış anlamda kullanılması, yanlış sözcük tercihi (3) Sözcüklerin yapısal bozukluğundan kaynaklanan dil yanlışları (4) Noktalama yanlışları (5) Deyim ve atasözü yanlışları (6) Sözcüklerin yanlış yerde kullanılmasından kaynaklanan sözdizimi yanlışları (7) Kip, zaman ve çatılarla ile ilgili dil yanlışları (8) Tamlama yanlışları (9) Özne-yüklem eksikliğinden kaynaklanan dil yanlışları (10) Özne-yüklem arasındaki kişi-teklik-çokluk uyumsuzluğundan kaynaklanan dil yanlışları (11) Tümleçlerle ilgili dil yanlışları (12) Birden fazla yanlış unsurla kurulan muğlak ve mantıksız cümleler. Ancak bu sınıflandırma kesin, değişmez tasnif değildir. Çünkü burada veril(e)meyen farklı türdeki dil yanlışlarına, örneklere da rastlamak mümkündür. Araştırmada tespit edilip incelenen yanlış cümleler ulusal basın ve yayın kuruluşları ile bu kurumlarda çalışanların yazdıklarından, bazı yazarlardan elde edilmiştir. Bu durum, dil yanlışlarının ne kadar yaygın olduğunu göstermesi bakımından dikkat çekicidir. Dil yanlışının yapılmaması için ilkokuldan başlayarak yükseköğretime kadar temel dil becerilerinden yazma eğitimine önem vermeyi gerekli kılmaktadır.
Keywords
Abstract
This article examines the language errors detected in the mass media such as newspapers, magazines and televisions in Turkey. The reasons for the language errors, how to make a proper sentence and how to pay attention to avoid the language error in the sentence are handled systematically. The study was carried out with a document analysis model which is one of the qualitative research methods. The data were obtained from erroneous sentences from different mass media, which were detected at different times. A total of fifty one sentences are classified and examined under twelve headings: (1) Unnecessary use of words and fixes; (2) Malapropism, incorrect word preference; (3) Language errors resulting from structural failure of words; (4) Punctuation errors; (5) Idioms and proverbial errors; (6) Syntax errors resulting from incorrect use of words; (7) Language errors related to mode, time and roofs; (8) Completion errors; (9) Language errors due to lack of subject-verb; (10) Language errors resulting from person-singularity-plurality mismatch between subject-verb; (11) Language errors related to the components; (12) Vague and illogical sentences established by multiple faulty elements. However, this classification is not a definite, irreplaceable classification. Because it is possible to come across different types of language errors that cannot be presented her. Those erroneous sentences that were identified and examined in the research were obtained from the articles in the national press and broadcasting organizations, written by their employees. This is remarkable as it shows how widespread the language errors are. Starting from the primary school to the higher education, it is necessary to give importance to writing education, which is one of the basic language skills, in order not to make language errors.
Keywords
- Akalın, Ş. H. (2015). Türk Dili I. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
- Akkaya, A. (2012). Öğretmen Adaylarının Konuşma Sorunlarına İlişkin Görüşleri. Mustafa Kemal University Journal of Social Sciences Institute. Volume: 9. Issue: 20.
- Aksan, D. (2015). Türkiye Türkçesinin Dünü, Bugünü, Yarını (8. Basım). Ankara: Bilgi Yayınevi.
- Aksoy, Ö. A. (2002). Dil Yanlışları (9. Basım). İstanbul: Adam Yayınları.
- Aktaş, Ş., O. Gündüz (2001). Yazılı ve Sözlü Anlatım Kompozisyon Sanatı. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Ateş, K. (2011). Türk Dili (10. Baskı). Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
- Banarlı, N. S. (1999). Dilde Gaflet. Türkçenin Sırları (16. Baskı). İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.
- Banguoğlu, T. (1990). Türkçenin Grameri. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
- Baskakov, A. N. (2017). Çağdaş Türkçede Cümle (çeviren: Oktay Selim Karaca). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Develi, H. (2015) Dil Doktoru (9. Baskı). İstanbul: Kesit Yayınları.
- Develioğlu, F. (1999). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. İstanbul: Aydın Kitabevi.
- Dizdaroğlu, H. (1976) Tümce Bilgisi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Eker, S. (2003). Çağdaş Türk Dili (2. Baskı). Ankara: Grafiker Yayınları.
- Ercilasun, A. B. Korkmaz, Z. Gülensoy, T. Parlatır, İ. Zülfikar, H. Birinci, N. (2015). Türk Dili ve Kompozisyon (7. Baskı). Bursa: Ekin Yayınları.
- Ercilasun, A. B. (2015). Dilde Birlik (4. Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.
- Ergin, M. (1983). Türk Dil Bilgisi (7. Baskı). İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
- Ergüzel, M. M. (2011). Üniversiteler İçin Türk Dili Yazılı ve Sözlü Anlatım (Editör: E. Boz, E. Yaman). Ankara: Savaş Yayınları.
- Gencan, T, N. (1971) Dilbilgisi (Geliştirilmiş 2. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Göçer, A. (2017). Türkçenin İkinci Dil Olarak Öğretiminde İletişimsel Yöntemin Özellikleri, Kullanımı ve İşlevleri. International Journal of Languages’ Education and Teaching Volume 5, Issue 4, December.
- Göçer, A. (2018). Yazma Uğraşı, Yazma Eğitimi. Ankara: Pegem A. Yayınları.
- Güleç, İ. (2006). Annemden Duyduklarım. İstanbul: Pan Yayınları.
- Gülensoy, T., Z. Korkmaz, İ. Parlatır, H. Zülfikar, N. Birinci (2015). Türk Dili ve Kompozisyon (7. Baskı). Bursa: Ekin Yayınevi.
- Hepçilingirler, F. (2001). Türkçe Of. İstanbul: Remzi Kitabevi,
- Hepçilingirler, F. (2004). Türkçe Dilbilgisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Hepçilingirler, F. (2007). Dedim Ah. İstanbul: Everest Yayınları.
- Karaağaç, G. (2002). Dil, Tarih ve İnsan. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Karahan, L. (2008: 9). Türkçede Söz Dizimi (13. Basım). Ankara: Akçağ Yayınları.
- Kıbrıs, İ. (2010). Türkçe I Yazılı Anlatım. Ankara: Kök Yayıncılık.
- Mutlu, E. (2017). İletişim Sözlüğü. Ankara: Ütopya Yayınları.
- Ong, W. J. (2018). Sözlü ve Yazılı Kültür (Çev: Sema Postacıoğlu Banon). İstanbul, Metis Yayınları.
- Özbay, M. (1995). Ankara Merkez Ortaokullarındaki Üçüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatım Becerileri Üzerine Bir Araştırma. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara.
- Özkan, M., V. Sevinçli (2011). Türkiye Türkçesi Söz Dizimi. İstanbul: Akademik Kitaplar.
- Parlatır, İ. T. Gülensoy, Z. Korkmaz, H. Zülfikar, N. Birinci (2015). Türk Dili ve Kompozisyon (7. Baskı).
- Üstünova, K. (2011). Dil Yazıları. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Tutar, H., F. Yıldız (2012) Örnekleriyle Mesleki Yazışma ve Rapor Hazırlama Teknikleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
- Türkçe Sözlük (2005). Ankara: (TDK) Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Yıldırım, A., H. Şimşek (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
- Yılmaz, Y. (2012). Türkçede Dil Yanlışları. İstanbul: Özel Kitaplar.
- Zülfikar, H. (2012). Doğru Yazma ve Konuşma Bilgileri 1. Ankara: Hazar R Yayınları.
