Edebî Roman Çevirisinden Hareketle Sözcelerde “Odaklama” Olgusunun İncelenmesi (Bir Durum Çalışması)
Author:
Abstract
Bu çalışmanın konusu “Odaklama” olgusunun edebi bir metinde nasıl işlendiğinin Emile Zola’nın “Claude’un İtirafları” romanından seçilen sözcelerden hareketle dilbilim çerçevesinde ve göstergebilimsel bir yaklaşımla incelenmesidir. Odaklama - düşünce bağlamı daha geniş bir tabirle “dil – zihin” dikotomisi dolayısıyla, derin yapı - yüzey yapı ilişkisinin, bir anlamda yazarın oluşturduğu söylemin sözcelerde nasıl odaklandığı araştırılacaktır. Araştırma bütünce temelli olduğundan, bu çalışmada seçilen ve kullanılacak olan bütünce, 19. Yüzyıl Fransız Edebiyatının dünyaca ünlü klasik yazar Emile Zola’nın “La Confession de Claude” (1865) adlı romanının Türkçe çevirisidir. Metnin derin okumasını yaptıktan sonra, romanda yazarın farklı söylemsel odaklama yaptığı bölümlerden yaklaşık 50 sözcenin seçimi ve sınıflandırması yapılmıştır. Romanda söylemsel odaklamanın sözcelerde oluşumu ve görünümü ile birlikte farklı odaklama göstergeleri ya da odaklayıcı göstergeler açıklanmaya çalışılacaktır. Böylelikle metindeki örtük söylemler de derin yapı bağlamında değerlendirilmiş olacaktır. Yazarın romanda oluşturduğu söylemi etkileyen unsurlar da göz önünde bulundurulacağı için toplumdilbilimsel bir bakış açısı da kaçınılmaz olacaktır. Çalışmanın kuramsal ve yöntemsel çerçevesini Genel Dilbilimin kurucusu F. de Saussure temel olmak üzere (Jakobson, Benveniste), Söylem Dilbilimi Kuramında kullanılan sözce ve söylem çözümlemesi yöntemi oluşturacaktır. Araştırmanın temel amacı romandan seçilen sözcelerde bir dilsel olgu olarak odaklamanın nasıl gerçekleştiğini ve çokdisiplinli pragmatik bir yaklaşımla açıklamaktır.
Keywords
Abstract
This study seeks to investigate from a semiotic perspective how the subject of focalization is treated in a literary text. A linguistic approach will be adopted to examine a number of utterances selected from Claude’s Confessions, by Emile Zola. The study also deals with how the author’s discourse (idiolect) finds its reflection on the selected utterances, in terms of certain dichotomies, such as language-mind, surface structure-deep structure. Since it is a corpus based study, the Turkish translation of Emile Zola’s well known novel, La Confession de Claude (Claude's Confession) will be used. Having reviewed the text in details, as many as 50 utterances were selected from various parts of the text, where different types of discursive focalization can be found. Distinctive signs of focalization and how discursive focalization is constituted will be explored. Thus, the implicit discourses in the text will be redefined within the context of deep structure. It is essential that a sociolinguistic perspective should be adopted, as distinct features influencing the author’s discourse will be taken into account. The theoretical framework of the study is fundamentally based on the theory of discourse linguistics, to the development of which Ferdinand de Saussure (Jakobson, Benveniste), the founder of modern linguistics, made great contributions.